Budy Łańcuckie (prawe)

Miejscowość położona kilka kilometrów na wschód od Białobrzegów. Zabudowania znajdują się po obu stronach Wisłoka, który dzieli miejscowość na dwie części: Budy Lewe i Budy Prawe.

Obszar Prawych i Lewych Bud Łańcuckich wynosi ogółem 1639 ha.

Budy Łańcuckie od północy sąsiadują z Opaleniskami, od wschodu z Laszczynami i Gniewczyną, od południowego wschodu ze Świętoniową, a od zachodu z Korniaktowem.

Budy Łańcuckie były lokowane zapewne w XV wieku przez Pileckich, dziedziców Łańcuta. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z początku XVII wieku i jest zawarta w „Rejestrze poborowym ziemi przemyskiej z 1628 roku”.

Nazwą „budy” określano wówczas prymitywne piece do wypalania węgla drzewnego i potażu. Uzyskiwanie tych produktów było głównym zajęciem dawnych mieszkańców tej osady.

Budy Łańcuckie były związane z dobrami łańcuckimi – i tak kolejno po Pileckich należały do Stadnickich, następnie Lubomirskich i w końcu do Potockich.

Budy Łańcuckie, podobnie jak inne miejscowości gminy, obfitują również w szereg ciekawych obiektów zabytkowych.

Kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Marii Panny

Usytuowany w centrum wsi Budy Łańcuckie .Wybudowany w latach 1947-1952, według projektu inżyniera architekta Wawrzyńca Dajczaka. Wymurowany z cegły , otynkowany, orientowany, bazylikowy, z półkolistnym prezbiterium .Nawy boczne z transeptowymi kaplicami. W nawę północną wkomponowana kwadratowa wieża z zegarem. Fasada zachodnia zwieńczona trójkątnym szczytem z datą 1952, flankowana niskimi, półokrągłymi wieżyczkami połączonymi arkadowym podcieniem z tarasem na górze. Wewnątrz ołtarz główny według projektu inżyniera Wawrzyńca Dajczaka , wykonany przez miejscowych stolarzy oraz polichromia wykonana w 1979 roku przez artystę malarza Stanisława Jakubczyka z Krakowa.

Wały Chmielnickiego

W lasach korniaktowskich w pobliżu granicy z Opaleniskami znajduje się wzniesienie. Bez większego trudu można zauważyć, że naturalna wydma została tu przekształcona w umocnienia ziemne, służące do obrony. Z dawien dawna określano to miejsce nazwą „Wały Chmielnickiego”, opowiadając, że w czasie powstania kozackiego tu właśnie doszło do starcia wojsk kozackich z oddziałami polskimi.

Kapliczka w lesie

W roku 1868 wybuchła w Galicji epidemia cholery. Organizmy najsilniejsze przetrwały chorobę. Słabsi zaś masowo umierali. Ozdrowieńcy tworzyli ekipy, które zajmowały się opieką nad chorymi i grzebaniem zmarłych. Na cmentarz choleryczny wybrano miejsce na skraju lasu, na rozstaju dróg z Bud do Opalenisk i z Bud do Żołyni Grabnika. Wykopano dół o głębokości 4 m i warstwami układano zmarłych posypując ich wapnem, które przekazał rządca folwarku Budy. W/g ówczesnych szacunków pogrzebano ok. 1000 zmarłych z Bud, Korniaktowa i Grabnika. Po wygaśnięciu epidemii grób zasypano i ogrodzono ostrokołem. Rządca folwarku Budy, który stracił całą rodzinę (żonę i czworo dzieci) ufundował kaplicę murowaną do której rzeźby wykonał Andrzej Bartnik „Kołodziej”. Na frontowym deskowaniu Wojciech Bosak "Kuśnierz" namalował olejny obraz przedstawiający kwarantannę z "Ojca Zadżumionych" J. Słowackiego. Malunek został zniszczony podczas wykonywania częściowego remontu, który został wykonany na zlecenie leśnictwa Budy. W roku 1998 ks. proboszcz Władysław Szular wystąpił z inicjatywą przeprowadzenia remontu kapitalnego kaplicy, który wykonał leśniczy Władysław Sobuś z członkiem Rady Parafialnej Władysławem Dyrda.

W latach 20-tych XX wieku, profesor Akademii Medycznej w Krakowie wraz z grupą studentów rozpoczął badania cmentarza. Rozkopano mogiłę i stwierdzono żywotność zarazków cholery. Podobno kilku studentów zmarło. Po tym fakcie okoliczna ludność przez długie lata w okolicach cmentarza nie zbierała runa leśnego.

Kapliczka św. Franciszka obok „Rzechu” w lesie Stanisława Bartnika

Andrzej Bartnik "Kołodziej" po zakupieniu trzech morgów pola od rodziny Świętoniowskich, postanowił postawić na granicy posesji kapliczkę. W roku 1899 wybudował kapliczkę, do której wstawił figurę św. Franciszka, którą sam wyrzeźbił w drewnie lipowym. Figurka została skradziona w latach 60-tych XX wieku. Milicja odzyskała skradzioną figurę na terenie Sanoka i przekazała ją do Muzeum Okręgowego w Rzeszowie.

Kapliczka została wyremontowana na polecenia ks. proboszcza W. Szulara i przez niego poświęcona w roku 1999, podczas ulewnego deszczu.

Kapliczka obok SP Nr 2 w Budach Łańcuckich

Kapliczka ta znajduje się obok Szkoły Podstawowej Nr 2 w Budach Łańcuckich (prawa strona Wisłoka). Została zbudowana w połowie XIX wieku ze składek ludzi mieszkających w pobliżu. Od momentu wybudowania kapliczki w wieczory majowe odmawiano różaniec i modlono się w różnych intencjach, gdyż do kościoła parafialnego w Nowosielcach było ok. 10 km.

Kapliczka

Kapliczka znajduje się na granicy Bud Łańcuckich (prawa) i Korniaktowa. Została wybudowana po Powstaniu Styczniowym przez Lorenców, których syn nie powrócił z powstania. Obok kapliczki przez długie lata mieszkańcy Bud i Korniaktowa śpiewali "Majówki".

Pomnik

Pomnik wybudowany w 1994 roku upamiętniający żołnierzy AK walczących na terenie Bud Łańcuckich. Znajduje się on obok SP Nr 2.